Mirastan Feragat Sözleşmesi

Mirastan Feragat Sözleşmesi Hakkında Genel Bilgiler

Mirastan Feragat Sözleşmesi, miras bırakan ile mirasçısı arasında kurulan ve mirasçı olan kişinin miras hakkından vazgeçmesine ilişkin bir sözleşmedir. Bu sözleşme, miras bırakan henüz hayattayken yapılacaktır. Mirastan feragat sözleşmesi ile mirasçı, miras hakkından ve saklı payından vazgeçer. Feragat sözleşmesinin resmi vasiyet şeklinde yapılması şarttır.      

Mirastan Feragat Sözleşmesi, miras bırakan açısından ölüme bağlı bir tasarruf; ileride doğacak mirasçılık sıfatından ve miras hakkından vazgeçen açısından ise sağlar arası bir tasarruf sayılacaktır.

Medeni Kanun’un 528. Maddesi’nde Mirastan Feragat Sözleşmesi şu şekilde tanımlanmıştır:

“Miras bırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Feragat eden mirasçılık sıfatını kaybeder. Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi aksi öngörülmedikçe feragat edenin alt soyu içinde hüküm doğurur.”

Miras bırakanın Mirastan Feragat Sözleşmesi yapabilmesi için tam ehliyetli olması zorunludur. Yani miras bırakanın, feragat sözleşmesinin anlam ve sonuçlarını kavrayabiliyor olması önemlidir.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Türleri

A) İvazlı ve İvazsız Feragat Sözleşmeleri

İvazlı feragat sözleşmelerinde, miras hakkından vazgeçen mirasçı bunu bir ivaz (ödün, karşılık) karşılığında yapmaktadır. İvazsız feragat sözleşmelerinde ise mirasçı herhangi karşılık almadan ileride doğacak olan mirasçılık hakkından vazgeçmektedir. Mirastan Feragat Sözleşmesi ister ivazlı ister ivazsız olsun, ancak miras bırakanın ölümünden sonra hüküm ifade edecektir.

B) Mirastan Feragat Sözleşmesi’nin Benzeri Diğer Hukuki İşlemlerden Farkı

Mirastan Feragat Sözleşmesi ile mirasın reddi hususları sıklıkla karıştırılmaktadır. Feragat sözleşmesinin, mirasın reddi hususundan ayrılan yönlerini tespit etmek, bu karışıklığın önüne geçecektir. Feragat sözleşmesi, miras bırakan hayatta iken yapılır ve sözleşme niteliğine haizdir. Ancak mirasın reddi tek taraflı bir hukuki işlem olup, miras bırakanın ölümünden sonra belli bir süre içerisinde, mirasçının mirası kabul etmediğini tek taraflı şekilde beyan etmesidir.

C) Mirastan Feragat Sözleşmesi’nin Hükümleri

Mirastan Feragat Sözleşmesi’ nin yapılmasıyla, bu hakkından feragat eden kişi miras hakkını kaybedecek ve miras bırakanın ölümüyle mirasçılık sıfatı doğmayacaktır. Mirastan feragat kısmi bir şekilde de yapılabilir. Bu şekilde yapılan sözleşmelerde, mirasçının mirasçılık sıfatı devam edecek ancak, miras hakkı reddettiği kısımdan, kalan kısım ile sınırlı olacaktır.

Medeni Kanun’un 528. Maddesi gereğince Mirastan Feragat Sözleşmesi ivazlı bir şekilde yapılmışsa, aksi sözleşmede kararlaştırılmadığı takdirde, feragat edenin alt soyuna (çocuğu, torunu) etkilidir. Bu durumda feragat edenin alt soyu da mirasçılık hakkını kaybedecektir. İvazsız sözleşmelerde ise vazgeçme, vazgeçenin alt soyuna etki etmeyecek olup, feragat edenin alt soyu kendisinin yerini alacaktır. Ancak ilgili maddenin lafzından da anlaşıldığı üzere, bunun aksi sözleşme ile kararlaştırılabilecektir. Bu kararlaştırmayı taraflar sözleşme sırasında yapabilecekleri gibi, sonrasında da feragat sözleşmesini tamamlayan ya da değiştiren farklı bir feragat sözleşmesi ile de getirilebilir.

D) İvazlı Feragat Sözleşmesi Sebebiyle Miras Bırakanın Alacaklılarının Hakları

Mirastan feragat eden mirasçının terekenin borçlarından sorumluluğu sona erer. Miras bırakan kendi alacaklılarını zarara sokmak amacıyla Mirastan Feragat Sözleşmeleri yapabilir. Bunun önüne geçmek için Medeni Kanun’un 530. Maddesinde şu düzenlemeye yer verilmiştir:

“Mirasın açılması anında tereke, borçları karşılayamıyorsa ve borçlar mirasçılar tarafından da ödenmiyorsa, feragat eden ve mirasçıları, alacaklılara karşı feragat için ölümünden önceki beş yıl içinde miras bırakandan almış oldukları karşılıktan, mirasın açılması anındaki zenginleşmeleri tutarında sorumludurlar.”

Miras bırakanın alacaklıları bu taleplerini dava yolu ile ileri sürmeleri gerekmektedir. Bu taleplerin ileri sürülmesi için aşağıdaki şartlar bulunmalıdır:

• Muris ile feragat sözleşmesi yapmamış olan mirasçılar tarafından tereke borçları ödenmemelidir. Mirasçıların mirası reddetmeleri halinde ve mirasçıların da borç ödemeden aciz halinde olmaları koşulunda bu durum gerçekleşir.

• Murisin borçlarının, ödemeden aciz bir şekilde bulunması gerekir.

• Miras bırakanın ölümünden önceki son 5 yıl içinde, mirastan feragat eden mirasçının, bu sözleşmeyi ivazlı bir şekilde yapması gerekmektedir. Feragat eden aldığı ivazı geri verecektir. Burada T.B.K.’ nun sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanacaktır.

E) Mirastan Feragat Sözleşmesi’nin Şekli

Mirastan Feragat Sözleşmesi geçerlilik şartına tabidir. Bu sözleşmenin resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekir. Taraflar, taleplerini aynı anda resmi memur huzurunda bildirip, bu sözleşmeyi resmi memurların ve iki tanığın huzurunda imzalarlar. Resmi memurlar sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş kişiler olabilecektir. İki tanık da sözleşmeye şahit olduklarına dair imzalarını atarlar.

F) Mirastan Feragat Sözleşmesi’nin İptali Davası

Mirastan Feragat Sözleşmeleri, murisin ayırt etme gücüne sahip olmaması, sözleşmenin resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmemesi ve irade fesadı hallerinde iptal edilebilir. Bu dava, feragat eden aleyhine açılabilecek bir davadır. İrade sakatlığı hali Türk Medeni Kanunu’nun 504. Maddesi’nde düzenlenmiş olup, “Miras bırakanın yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama etkisi altında yaptığı ölüme bağlı tasarruf geçersizdir. Ancak, miras bırakan yanıldığını veya aldatıldığını öğrendiği ya da korkutma veya zorlamanın etkisinden kurtulduğu günden başlayarak bir yıl içinde tasarruftan dönmediği takdirde tasarruf geçerli sayılır.” denilmiştir. Bu madde de dikkate alınarak ilgili kişiler, miras bırakanın ölümünden sonra iptal sebeplerini öğrendikten itibaren 1 yıl içinde iptal davası açabileceklerdir. 1 yıllık süre hak düşürücü olup, bu geçersizlik bu süre içerisinde ileri sürülmezse sözleşme geçerli hale gelecektir.

Ekin Hukuk & Arabuluculuk Bürosu